Informacje na temat uzyskiwania statusu
Organizacji Pożytku Publicznego (OPP)

Jednym z najważniejszych rozwiązań zaproponowanych przez Ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie było wprowadzenie możliwości ubiegania się o status pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe, a także osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Podmioty nabywają status opp z chwilą wpisania ich do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) jako organizacji pożytku publicznego. Można je podzielić na dwie grupy:

• podmioty uzupełniające już istniejący wpis w KRS o informację o uzyskaniu statusu OPP,
• podmioty, które powstały lub funkcjonują niezależnie od wpisu do KRS np. uczniowskie kluby sportowe, kluby sportowe nieprowadzące działalności gospodarczej, organizacje kościelne, związki wyznaniowe, często caritasy diecezjalne.

Warunkiem uzyskania statusu opp jest wpis do KRS informacji o spełnieniu wymagań określonych w art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Takim wymogiem jest m.in. posiadanie przez organizację statutowego kolegialnego organu kontroli lub nadzoru, odrębnego od organu zarządzającego, przy czym członkowie organu zarządzającego nie mogą wchodzić w skład organu kontroli. Ponadto statut lub inny akt wewnętrzny powinny zawierać zapisy zabraniające udzielania pożyczek lub zabezpieczenia zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków i osób pozostających z nimi w jakimkolwiek stosunku, a także przekazywania ich majątku na rzecz członków i osób im bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, wykorzystywania majątku na rzecz członków i osób im bliskich, a także zakupu na szczególnych zasadach towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, jej organów, pracownicy albo osoby im bliskie.

Od wszystkich wnioskodawców wymaga się złożenia wniosku na urzędowym formularzu. Wniosek zgłoszony w innej formie albo na formularzu nieprawidłowo wypełnionym, jak też wniosek złożony bez jednoczesnego uiszczenia opłaty, dotknięty jest brakami, które w świetle art. 19, ust.3 ustawy o KRS uzasadniają jego zwrot bez wzywania do uzupełnienia braków. Stosownie do art.19, ust. 4 ustawy o KRS, w razie zwrócenia wniosku zgodnie z ust. 3 przy pierwszym wpisie do rejestru, może on być ponownie złożony w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia o zwrocie.

Przeciętny wskaźnik czasu trwania postępowania o wpis do KRS statusu OPP za I półrocze 2004r. wyniósł 0,7 miesiąca. Podkreślić należy, że w przypadku wniosków nie wymagających uzupełniania, postępowanie nie trwa dłużej niż 14 dni.

Do najczęstszych przyczyn zwrotu wniosków należą:

• niewłaściwy wybór formularza,
• błędne wypełnienie formularza,
• brak opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania ( Dz.U. Nr 118, poz. 1247 ze zm.) w postępowaniu o wpis statusu OPP stosuje się:

• formularz załącznik do wniosku o rejestrację lub zmianę danych podmiotu w KRS, oznaczony symbolem KRS-W-OPP
• formularz załącznik do wniosku o zmianę danych podmiotu w KRS, oznaczony symbolem KRS-Z-OPP.

Błędny wybór formularza polega najczęściej na niewłaściwym wyborze jednego z dwóch ww formularzy albo na złożeniu wniosku na formularzu KRS-ZM, który dotyczy zmiany przedmiotu działalności gospodarczej. Wszystkie formularze dotyczące KRS są dostępne w biurach podawczych sądów, w sekretariatach sądowych, a także w internecie na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości.

Z informacji przekazywanych przez sądy rejestrowe wynika, że wiele osób ubiegających się o wpis do rejestru żąda od sądów pomocy w wypełnieniu formularzy. Zasadą jest, że pracownicy sądów nie udzielają pomocy polegającej na dyktowaniu treści wpisów w poszczególnych rubrykach formularzy, m.in. ze względu na wkraczanie w dziedzinę tzw. pomocy prawnej zastrzeżonej dla ustawowo określonych podmiotów.

W sądach zrezygnowano również z wywieszania wzorów wypełnianych formularzy, gdyż wnioskodawcy przepisywali dosłownie treść zawartą w poszczególnych rubrykach wzoru. Ogólnodostępne są informacje o opłatach i sposobie ich uiszczania. Informacje o opłatach udzielane są również telefonicznie.

Dla wnioskodawców nie zawsze jasne są zasady ponoszenia opłat związanych ze statusem opp. Niektóre organizacje na podstawie przepisów ustaw regulujących ich tworzenie i funkcjonowanie są zwolnione od opłat sądowych. Taka sytuacja dotyczy np. fundacji. Oznacza to, że uzyskanie wpisu w KRS zmian w statucie, w tym dotyczących powołania nowych organów oraz w składzie osobowym zarządów, zgodnie z art.8, ust.2 ustawy o fundacjach nie podlega opłacie, podobnie jak wniosek o wpis o uzyskanie przez fundację statusu opp. Jednak mimo, że wpis ten nie podlega opłacie sądowej, to ze względu na obowiązek ogłoszenia takiego wpisu w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (art.49 ust.2 ustawy o KRS ) wraz z wnioskiem o ujawnienie informacji związanych ze statusem OPP należy uiścić opłatę za ogłoszenie w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym”.

Zgodnie z § 8 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 1996 r. w sprawie organizacji, sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczanie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia (Dz.U. Nr 45, poz.204 ze zm.) – opłata za ogłoszenie wpisu do KRS jest stała i wynosi 500 zł za ogłoszenie pierwszego wpisu, 250 zł za ogłoszenie kolejnych wpisów. W przypadku organizacji wpisanych do KRS, które wnioskują o uzyskanie statusu opp – wpis dotyczący statusu OPP jest kolejnym wpisem do KRS, w związku z czym opłata za jego ogłoszenie wynosi 250 zł.

Z informacji przekazanych przez sądy rejestrowe wynika, że główne przyczyny odmowy wpisu statusu opp, to przede wszystkim niespełnienie wymogów z art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w tym:

• niemożność wykazania (udokumentowania) jakiejkolwiek dotychczasowej działalności w sferze pożytku publicznego,
• niedostosowanie statutu do wymogów określonych w ustawie,
• nieprawidłowe, niezgodne z celami organizacji określonymi w statucie oraz przepisami ustawy określenie działalności pożytku publicznego w rozróżnieniu na odpłatną i nieodpłatna działalność,
• brak w statucie określenia działalności pożytku publicznego,
• działalność odpłatna pożytku publicznego taka sama jak działalność gospodarcza, prowadzona przez organizację i wpisana wcześniej do KRS (art. 9 ust 3 ustawy),
• brak dokumentów, na podstawie których doszło do zmiany statutu (odpowiednich uchwał) i wymaganych oświadczeń osób wchodzących w skład organu nadzoru,
• brak oświadczenia wnioskodawcy, że cały dochód przeznacza na działalność pożytku publicznego,
• brak uchwał, np. właściwego organu statutowego o wyodrębnieniu działalności odpłatnej i nieodpłatnej,
• połączenie wniosku o wpis podmiotu do rejestru z wnioskiem o uzyskanie statusu opp (a więc przedwczesność wniosku),
• naruszenie art.4 ust.1 w zw. z art.8 ust.1 ustawy poprzez zgłoszenie zakresu przedmiotowego działalności pożytku publicznego, nie mającej związku z celami działania podmiotu (z przepisów ustawy w sposób jednoznaczny wynika, ze prowadzona działalność pożytku publicznego musi mieścić się w sposobach realizacji celów danego podmiotu),
• naruszenie zapisów art.20 pkt 7 ustawy w szczególności lit.d poprzez niezamieszczanie w statutach organizacji lub innych aktach wewnętrznych zakazów dotyczących uprzywilejowania w stosunkach cywilnoprawnych członków organizacji, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich,
• naruszenie art.20 pkt 7 ustawy poprzez zamieszczanie obligatoryjnych warunków uprawniających do uzyskania statusu opp, nie w statucie organizacji, ale np. w wewnętrznych regulaminach, w sytuacji gdy dany podmiot działa na podstawie statutu,
• brak oświadczenia zarządu i osób, którym powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, potwierdzających spełnienie przez wnioskodawcę przesłanek z art.20 pkt 4-6 ustawy.

Ustawa nie określa niestety, jak długo trzeba działać przed wystąpieniem o status opp . Praktyka jest raczej taka, że nowa organizacja nie może ubiegać się o ten status.

Świadomość tego, że działalność w sferze pożytku publicznego to nie to samo co status opp nie jest do końca powszechna. Błąd ten popełniają zarówno same organizacje pozarządowe, jak i samorządy, które twierdzą, że organizacje nie mające statusu opp nie mogą otrzymywać dotacji.

1. Organizacja pożytku publicznego ma możliwość, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, w odniesieniu do prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego, uzyskać zwolnienie od:

• podatku dochodowego od osób prawnych,
• podatku od nieruchomości,
• podatku od czynności cywilnoprawnych,
• opłaty skarbowej,
• opłat sądowych.

2. Organizacja pożytku publicznego ma możliwość nabywania na szczególnych warunkach prawa użytkowania nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
3. Posiada prawo do zatrudniania poborowych odbywających służbę zastępczą.
4. Organizacja ma ułatwiony dostęp do publicznego radia i telewizji.
5. Podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych może na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach przekazać 1% podatku obliczonego zgodnie z odrębnymi przepisami na rzecz wybranych przez siebie organizacji pożytku publicznego.

Powrót do poprzedniej storny

Na początek strony