Z dniem 1 października 2011 r. na terenie Polski rozpoczęła się realizacja drugiej, ogólnopolskiej edycji projektu „Odświeżamy nasze miasta. TOB3CIT (Tobacco Free Cities)”
Projekt ten, podobnie jak pilotaż realizowany w Łodzi, Rzeszowie i Szczecinie, jest finansowany przez Międzynarodową Unię ds. Walki z Gruźlicą i Chorobami Płuc (International Union Against Tuberculosis and Lung Disease,we współpracy ze Światową Fundacją ds. Walki z Chorobami Płuc (World Lung Fundation). Obie organizacje zrzeszone są w ramach Inicjatywy Bloomberga, założonej przez prowadzącego działalność filantropijną Michaela Bloomberga, burmistrza Nowego Jorku.
1. Ogólny cel projektu.
Ochrona zdrowia mieszkańców Polski przed szkodliwym działaniem dymu tytoniowego.Program realizowany będzie w 16 miastach wojewódzkich.
2. Zagadnienia polityki, wobec których skierowany jest projekt.Polska jest krajem, w którym palenia tytoniu od lat stanowi jedną z największych przyczyn utraty zdrowia. Palenie tytoniu stanowi od lat największą, pojedynczą, lecz możliwą do prewencji przyczynę umieralności dorosłej ludności Polski [Zatoński, 2004].
W 2004 r. na nowotwory złośliwe płuca, schorzenie prawie wyłącznie związane z inhalacją dymu tytoniowego, zmarło łącznie 212 006 osób w Polsce [Wojciechowska, 2006].
Zgodnie z najnowszym, ogólnopolskim badaniem GIS z 2011 r, do codziennego palenia przyznaje się co trzeci (31%) Polak w wieku 15 lat i więcej (23% kobiet i 39% mężczyzn). Odsetek osób przyznających się do nałogowego palenia nie zmienił się w sposób istotny w porównaniu
z 2009 rokiem (29%).
Na bierne palenie Polacy najbardziej narażeni są na przystankach komunikacji miejskiej (średnio 31%). Kontakt z dymem tytoniowym mają także w barach i pubach (20%), dyskotekach i klubach muzycznych (15%), zakładach pracy (14%) oraz kawiarniach (12%) i restauracjach (10%). Rzadko na bierne palenie narażeni są Polacy w szpitalach i innych placówkach służby zdrowia (4%), urzędach (4%), obiektach kulturalnych np. kinach i teatrach (5%), obiektach rekreacyjno- wypoczynkowych (6%), centrach handlowych (6%), miejscach zabaw dzieci (6%), środkach publicznego transportu (7%), szkołach i innych placówkach edukacyjnych (8%) oraz obiektach sportowych (8%).
68% palących i 84% niepalących Polaków popiera wprowadzenie zakazu palenia we wszystkich miejscach,
w których przebywają niepalący. Zakaz palenia w miejscach publicznych popierany jest przez większość Polaków.
W najmniejszym stopniu opowiadają się oni za zakazem palenia w barach i pubach (średnio 66%), dyskotekach
i klubach muzycznych (68%), kawiarniach (71%), restauracjach (73%), na przystankach komunikacji miejskiej (73%) oraz w miejscu pracy (74%).
Co dziesiąty (10%) Polak stwierdza, że wprowadzenie przepisów ograniczających palenie tytoniu w miejscach publicznych zdecydowanie poprawiło przestrzeganie istniejących zakazów palenia. Według 46% badanych sytuacja pod tym względem raczej się poprawiła. 43% respondentów nie widzi różnicy, a według co setnego (1%) obecnie jest wręcz gorzej. Opinie osób palących i niepalących na ten temat są bardzo zbliżone.
Zarówno osoby palące, jak i niepalące dostrzegają istnienie miejsc, w których zakaz palenia nie jest przestrzegany. Najczęściej jako takie miejsca wskazywane są przystanki i obiekty komunikacji miejskiej (41%),
a także bary i puby (17%), dyskoteki i kluby muzyczne (15%) oraz zakłady pracy (10%). Najrzadziej zakaz palenia łamany jest w centrach handlowych, obiektach kulturalnych oraz obiektach rekreacyjno-wypoczynkowych (po 2%).
3. Szczegółowe, mierzalne cele projektu.
Celem projektu jest:
1) wzmocnienie realizacji ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 z późn zm.) poprzez:
• przygotowanie i dystrybucję podręcznika dla funkcjonariuszy PIS odpowiedzialnych za nadzór bieżący;
• szkolenia dla Strażników Miejskich oraz funkcjonariuszy Policji odpowiedzialnych za wdrażanie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych;
• monitoring przestrzegania zakazu palenia oraz oznakowania stref bezdymnych w województwach, prowadzony przez funkcjonariuszy PIS;
• przygotowanie przez GIS raportu dot. doświadczeń WSSE i PSSE we wdrażaniu ustawy.
2) wzmocnienie przestrzegania ustawy poprzez kampanię społeczną informującą o obowiązujących regulacjach w zakresie miejsc wolnych od dymu tytoniowego oraz konsekwencjach zdrowotnych używania tytoniu (czynne i bierne palenie). W tym:
• szkolenia dla 318 pracowników Oddziałów Oświaty Zdrowotnej w zakresie koordynacji projektu;
• nawiązanie współpracy z lokalnymi partnerami projektu w celu zawiązania koalicji lokalnych;
• współpraca z mediami lokalnymi;
• kwartalne spotkania koalicji lokalnych;
• wymiana informacji i najlepszych praktyk pomiędzy województwami;
• dystrybucja znaków zakazu palenia;
• podsumowujące badanie postaw wobec palenia tytoniu oraz przestrzegania ustawy.
3. Grupa docelowa
Grupą docelową, która ma być objęta działaniami projektu powinny być wyłącznie osoby dorosłe.
4. Ramy czasowe
Projekt będzie realizowany przez dwa kolejne lata
(1 października 2011 r. do 30 września 2013 r.)