1 marca 2019 r. w Dworze „Zaścianek” w Borsukach odbyła się konferencja pn. „Jak Unia Europejska powinna włączyć się w zwalczanie wirusa ASF na terenie Europy: przykłady dobrych praktyk i oczekiwania strony polskiej” zorganizowana przez Sławomira Sosnowskiego – radnego województwa i członka Komitetu Regionów Unii Europejskiej oraz Mariusza Filipiuka – Starostę Bialskiego.
Spotkanie, w którym uczestniczyli parlamentarzyści, samorządowcy, producenci trzody chlewnej, przedstawiciele środowiska naukowego oraz kół łowieckich otworzył dr Przemysław Litwiniuk ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Poinformował licznie przybyłych, że konferencja ma na celu wypracowanie wniosków i dezyderatów, które następnie zostaną wykorzystane przy tworzeniu opinii Komitetu Regionów w sprawie zwalczania wirusa afrykańskiego pomoru świń.
W spotkaniu, mimo skierowanego zaproszenia do Jana Krzysztofa Ardanowskiego – Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie wziął udziału przedstawiciel resortu.
W dyskusję – przedstawiając aktualną sytuację związaną z występowaniem na terenie Lubelszczyzny wirusa ASF – wprowadził Sławomir Sosnowski. Przedstawił działania podejmowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie w latach 2014-2018, którym wówczas kierował jako marszałek. Przypomniał m.in. o wsparciu przez samorząd województwa rządowego programu mającego na celu zwalczanie choroby – mimo, że wirus ASF jest zwalczany z urzędu – poprzez zgłaszanie znalezionych zwłok padłego dzika oraz wypłatę z tego tytułu nagród. Wskazał wymierne efekty wynikające z tego działania, przede wszystkim skutkujące lepszą ochroną przed rozprzestrzenianiem się wirusa ASF. Zaznaczył, że bezpośredni nadzór nad zwalczaniem ASF powinien sprawować Prezes Rady Ministrów.
Zagrożenie epidemiologiczne chorobą ASF na terenie powiatu bialskiego oraz działania podejmowane przez Starostę Bialskiego nakreślił Marek Sulima – przewodniczący Komisji Rolnictwa, Gospodarki i Infrastruktury Rady Powiatu w Białej Podlaskiej. Zaprezentował – w oparciu o dane m.in. Inspekcji Weterynaryjnej – obecną sytuację związaną z występowaniem wirusa ASF oraz wymienił szereg starań dokonywanych przez starostę na rzecz producentów trzody chlewnej i lokalnej społeczności, a mających na celu zmniejszenie niekorzystnych skutków rozprzestrzeniania się choroby ASF dla gospodarki powiatu bialskiego. Wspomniał o spotkaniach organizowanych dla mieszkańców powiatu bialskiego ze względu na nadzwyczajną sytuację, jaką stanowi utrzymujące się zagrożenie epidemiologiczne chorobą ASF, uchwałach, stanowiskach i propozycjach kierowanych do Prezesa Rady Ministrów, ministrów resortu rolnictwa oraz środowiska, a także procedurach prowadzonych w odniesieniu do kół łowieckich i realizowanej przez nie gospodarki łowieckiej.
Głos w dyskusji zabrał także Marek Sawicki – poseł na Sejm RP, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 2007-2012 i 2014-2015, zwracając uwagę na metodę redukcji dzików, które są rezerwuarem wirusa ASF. Odstrzał sanitarny prowadzony w kierunku zachodnim – w ocenie posła – powoduje permanentne przesuwanie obszaru występowania wirusa ASF w stronę zachodniej części Polski. Jego zdaniem, by nie zwiększać obszaru zagrożonego chorobą ASF, redukcja powinna odbywać się „do środka” ogniska, podobnie jak miało to miejsce np. w Czechach. Ponadto zaznaczył, że potrzebna jest rekonstrukcja Inspekcji Weteryjnej, w celu zwiększenia efektywności działań podejmowanych przez organ na obszarze zagrożonym występowaniem wirusa ASF. Stwierdził także, że w przypadku producentów trzody chlewnej wymogi związane z bioasekuracją powinny być przez rząd w całości refundowane, natomiast z przebadanej wieprzowiny zdjęte restrykcje w zakresie obrotu towarem.
Sytuację związaną z występowaniem wirusa ASF na terenie Europy nakreślił obecny na spotkaniu Krzysztof Hetman – poseł do Parlamentu Europejskiego, przechodząc od zaprezentowania danych statystycznych w tym zakresie do oceny działań instytucji Unii Europejskiej, z uwzględnieniem faktu pojawiania się kolejnych ognisk choroby na obszarze kontynentu. Podkreślił zdecydowanie, że podejście UE znacznie się zmieniło m.in. po wystąpieniu przed komisją Parlamentu Europejskiego Marka Sulimy – który dosadnie zobrazował problemy producentów trzody chlewnej na etapie wystąpienia choroby ASF, jak również jej późniejsze skutki i zagrożenia dla innych państw członkowskich. Zaznaczył, że UE ma zabezpieczone środki na zwalczanie i łagodzenie reperkusji związanych z wystąpieniem wirusa ASF oraz wykazuje źródła ich finansowania, jednak obecny rząd nie wykorzystuje już przyznanych oraz – zaniechując składania wniosków – nie sięga po nie, a tym samym nie prowadzi skutecznych działań na rzecz rolników. W ocenie posła, spotkanie oraz wnioski z niego płynące będą podstawą także do tego, by na szczeblu unijnym zwalczanie choroby ASF i łagodzenie jej skutków włączyć w programy współpracy transgranicznej – co umożliwi ograniczenie liczby ognisk i przypadków w Polsce i na Białorusi.
Naukowo umocowanym uzupełnieniem przedstawionych informacji i postawionych wniosków w trakcie trwania spotkania stał się wykład prof. dr. hab. Pawła Czechowskiego, kierownika Katedry Prawa Rolnego i Systemu Ochrony Żywności na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, który dodatkowo omówił etiologię i biologię wirusa ASF.
W trakcie merytorycznej dyskusji, z udziałem samorządowców z terenu powiatu bialskiego i włodawskiego oraz producentów trzody chlewnej wypracowano postulaty, które zostaną przedłożone pod obrady komisji Komitetu Regionów Unii Europejskiej za pośrednictwem Sławomira Sosnowskiego, członka Komitetu Regionów UE.
